دسته بندی | اقتصاد |
بازدید ها | 8 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 48 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 48 |
*سیاستها و استانداردهای فنآوری اطلاعات دولت الکترونیک مالزی*
فصل 1- مقدمه |
2 |
1-1- درباره این گزارش |
2 |
2-1- سیاست EGIT |
2 |
3-1- چارچوب EGIT |
4 |
فصل 2- فن آوریهای به کاررفته در دولت الکترونیک |
12 |
1-2- مقدمه |
12 |
2-2- وسایل و تجهیزات |
12 |
3-2- سرویسهای کاربران |
14 |
4-2- سرویسهای منطقی فعالیتها |
16 |
5-2- سرویسهای داده ها |
24 |
6-2- ارتباطات |
30 |
7-2- ارتباط میان پردازشی |
35 |
8-2- محیط توسعه برنامه ها |
36 |
9-2- محیط عملیاتی |
38 |
فصل3- استفاده از فن آوری رایانه برای گسترش کار گروهی |
42 |
1-3- گروه ا فزار |
43 |
2-3- مدیریت روند فعالیتها |
45 |
3-3- فرم های الکترونیکی |
45 |
4-3- سیستم های تصویر برداری |
46 |
5-3- ویدئو کنفرانس |
46 |
6-3- سیستم های برنامه ریزی و زمان بندی |
47 |
1-1- درباره این گزارش
گزارش استانداردها و سیاستهای فنآوری اطلاعات دولت الکترونیک[1] (EGIT)، تعاریف و مفاهیم سیستمها را بر اساس استانداردهای دولت مالزی و ارائه دهندگان راهحلهای IT بیان میکند. مجموعه فنآوریهایی که اجازه بدهد رایانههای شخصی، تجهیزات شبکه و دیگر سرویسگیرها با سرویسدهندههای هر شبکهای کار کنندو ایجاد یک زیربنای IT که از سیاستهای فنآوری اطلاعات دولت الکترونیک پشتیبانی کند، در این گزارش تدوین شدهاند.
با اعمال این سیاستها اطمینان حاصل میشود که رایانههای بزرگ، اینترنت/ اینترانت و نرمافزارهای توزیع شده با هم سازگارند. این گزارش چارچوبی ارائه میکند که دولت را از استفاده انحصاری از یک فنآوری خاص و افتادن در بنبست، حفاظت میکند.
تمرکز اصلی بر نرمافزارهایی است که همکاری ساختارهای ناهمگن را ممکن میسازند و آنها را به صورت ساختاری یکپارچه در میآورند.
سیاستهای تشریح شده در این گزارش شامل سه عامل عمده میشوند:
- ساختار محاسباتی توزیع شده چندلایهای سرویسدهنده[2] / سرویسگیرنده[3]
- استفاده از قطعات نرمافزاری برای ایجاد سریع برنامهها (برنامهنویسی شیءگرا)
- ارائه راهبرد همکاری برای توزیع اجزاء در کل شبکه و یکپارچه کردن منابع دادة موجود
در ساختار فنآوری اطلاعات دولت الکترونیک، سه لایه محاسباتی در نظر گرفته میشود.
1- کاربر (نحوه ارائه)
2- منطق کاری
3- دادهها
متمرکزکردن تمام سیاستهای کاری و خدمات در یک محل به تیمهای تحقیق و توسعه این امکان را میدهد که تمام تلاششان را برای ساختن اجزاء کاری مدیریتپذیر و قابل بسط به کار ببرند و این اجزاء را به گونهای شفاف با دادههای پشت صحنه و کاربرد روی صحنه، یکپارچه سازند.
از آنجا که تمام روشها به صورت متمرکز مدیریت میشوند میتوان به سرعت تغییرات را انجام داد و تغییرات به صورت خودکار و بلافاصله به همه خدمات گیرندهها اعمال میشود.
مزایای این روش عبارتند از:
- منطق کاری مشترک
- استقلال از سامانه سرویسگیرنده
- اجرا و مدیریت آسان پردازشهای توزیع شده
شکل 1- مدل محاسباتی سه لایه
گزارش استانداردها و سیاستهای EGIT نوع سرویس گیرندهها و سرویسهای ارائه شده را معین نمیکند بلکه در این گزارش پیشنهاد میشود که سرویسها به صورت اشیاء مدیریتپذیر تعریف شوند که بتوان آنها را روی هر سه لایه اجرا کرد.
هدف، ایجاد ساختاری است که تجهیزات مختلفی از جمله تجهیزات زیر را پشتیبانی کند:
- رایانه شخصی (PC)
- دستیار دیجیتالی شخصی (PDA)
- کیوسک
- رایانههای شبکه
لایه کاربر واسطه ارتباط با سیستمهای IT را برای شهروندان، صاحبان مشاغل و دولت فراهم میکند. در طراحی این لایه، هدف ارائه خدمات به حداکثر تعداد ممکن از شهروندان کشور است. لایه منطق کاری سطحی است که سرویسها به شبکه ارائه میشوند.
از جمله سرویسهای ارائه شده به شرح زیر است:
- سرویس نامگذاری
- سرویس زمان سنجی
- سرویس فهرست
- سرویس امنیت
- سرویس کاربردی
- سرویس پیام
- سرویس پردازش مبادلات
این سرویسها ممکن است روی یک میزبان[4] یا میزبانهای مختلف قرار گیرند.
لایه دادهها محل ذخیره منطقی اطلاعات مورد نیاز برای پردازش سرویسهای کاربردی است . لایه دادهها همچنین سرویسهایی از قبیل ایجاد، بازیابی، نوسازی یا حذف دسترسی به محل ذخیره دادهها را ارائه میکند.
بنابراین EGIT ترکیبی از سیاستها و استانداردهایی است که ساختار کاربردی توزیع شده برای دولت الکترونیک به وجود میآورد.
3-1- چارچوب EGIT
چارچوب فنآوری اطلاعات دولت الکترونیک (EGIT) یک مرجع استاندارد برای ملاحظه فنآوریهای گوناگون در زمینه اطلاعرسانی است.
این چارچوب شامل پنج قسمت عمده است:
- وسایل و تجهیزات
- سرویسهای مربوط به کاربران
- سرویسهای منطقی
- سرویسهای داده
- ارتباطات و مخابرات
در دسترس بودن امنیت
ایستگاههای کاری |
رایانههای قابل حمل |
تجهیزات شبکه |
رایانههای رومیزی |
واسطه اجزاء رابط گرافیکی کاربر (GUI) |
سرویس پردازش مبادلات |
سرویس پیام |
مدیریت سیستم |
سرویس امنیت |
سرویس زمانسنجی |
نامگذاری و فهرست |
مدیریت اشیاء |
سرویسهای دیگر دادهها |
سرویسهای فایل |
سرویسهای بانکهای اطلاعاتی |
لایه حمل |
لایه شبکه |
لایه فیزیکی |
جهانی بودن مدیریت پذیری
شکل 2- چارچوب فنآوری اطلاعات دولت الکترونیک
«ارتباط بین فرایندی»[5] ارتباط را بین لایه خدماتی کاربر، لایه منطقکاری و لایه دادهها برقرار میکند در حالی که «محیط توسعه کاربردها»[6] زیربنای سراسری توسعه کاربردها را برای چارچوب EGIT فراهم میکند.
هر لایه به اجزاء دیگری هم تقسیم میشود. تعاریف EGIT بر واسطههای دریافت خدمات از هر جزء تمرکز میکنند.
کیفیتهایی که از تمام لایهها و اجزاء انتظار میرود از این قرار است:
- امنیت
- در دسترس بودن
- مدیریت پذیری
- بین المللی بودن
سیستمهای کاربردی به عنوان بخشی از فرآیندهای کاری دولت الکترونیک یکی از اجزاء اساسی هستند و باید دارای مشخصات زیر باشند:
- قابلیت اجرا روی سیستمهای مختلف (از نظر سختافزاری و نرمافزاری)
- انعطافپذیری
- سازگاری بین سرویسهای ارائه شده ازخدمات دهندههای مختلف
- مقیاسپذیری؛ بسته به نیاز میتوان از تجهیزات بیشتر یا کمتری استفاده کرد بدون آنکه نیازی به تغییر دیگر اجزاء باشد.
- سهولت استفاده؛ استفاده از سیستمهای کاربردی باید آسان بوده و واسطه کاربر آنها مشابه دیگر سیستمهای کاربردی باشد.
- مدیریتپذیری؛ کاربردها، سختافزار و نرمافزار باید مدیریت پذیر بوده و عملکرد آنها ساده باشد
1- Electronic Government Information Technology
2- Server
3- Client
1- host
1- Inter Process Comminucations
2- Application Development Environment
دسته بندی | جزوه های درسی |
بازدید ها | 15 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 36 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 23 |
*جزوه راهنمای درس زیست شناسی عمومی*
به نام آنکه بیم از اوست و امید از او
دانشجوی عزیز ضمن عرض تبریک به مناسب موفقیت شما در امتحان ورودی ، امید چنان است که با تکیه بر توکل و تلاش مسئولیت سنگینی را که در جهت ارتقاء علمی و معنوی خود و پیشرفت و سربلندی جامعه بر دوش دارید بخوبی از عهده برآئید .
درسی که در پیش رو دارید زیست شناسی عمومی با ارزش 2 واحد است که آن را با استفاده از کتاب زیست شناسی عمومی تالیف هیات مولفان چاپهای جدید (1979 و 1380 به بعد) مطالعه خواهید کرد . کتاب مزبور از انتشارات مرکز نشر دانشگاهی است وبراحتی می توان آن را از کتابفروشی های موجود در بازار خریداری نمود .
این کتاب شامل دو قسمت زیست جانوری و زیست گیاهی می باشد که مجموعاً 30 فصل را تشکیل می دهد . اگرچه بخش عمده ای از معلومات مندرج در کتاب فوق را دانش آموزان رشته تجربی در سالهای دبیرستان و پیش دانشگاهی آموخته اند ؛ فصولی هم وجود دارد که اطلاعات نوینی را با طرحی خلاصه شده ولی جامع در اختیار خواننده قرار می دهد . بدیهی است مطالعه همه فصول کتاب دایره معلومات دانشجو را وسعت می بخشد ولی به علت حجیم بودن ، آنهم در ازای 2 واحد درسی ، بهتر دیدیم که قسمتهای مربوط به دستگاههای بدن انسان و رده بندی جانوران را حذف نموده توجه خویش را روی بخشهای عمومی تر کتاب و فصلهای مربوط به جهان گیاهی متمرکز نمائیم .
به منظور ایجاد انگیزه برای مطالعه بهتر ، سوالاتی برای هر فصل در نظر گرفته شده است . سوالات از انواع مختلف از قبیل توضیحی ، تشریحی ، تعریفی ، پر کردن جاهای خالی ، جوابهای کوتاه و از این قبیل می باشد و بدیهی است که نمونه های متنوع تری را هم در امتحانات خواهید داشت . لهذا نباید بهیچ وجه اکتفا به سوالات داده شده نمائید و برای موفقیت در امتحان لازم است کلیه قسمتهای هر فصل را مورد مطالعه دقیق قرار دهید . بهرحال به عنوان تکالیف دوره ای مطابق با جدول ارائه شده سوالات را پاسخ داده ارسال نمائید . قبل از اقدام به جواب دادن فصل مربوطه را با دقت بخوانید و پس از حصول اطمینان از درک مطلب به پاسخ دادن بپردازید .
لازم به یادآوری است که امتیاز نهائی از 100 محاسبه می شود که 30 نمره آن مربوط به امتحان میان ترم ، 50 نمره مربوط به امتحان پایان ترم و 20 نمره از آن تکالیف و حضور در جلسات حضوری می باشد . لطفاً هر ده روز یک بار یک تکلیف را به نحوی که برایتان مقرر شده است ارسال دارید تا تصحیحآنها مفید افتاده در امتحانات مساعدت نماید .
با آرزوی توفیق
دسته بندی | شهرسازی |
بازدید ها | 13 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 90 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 26 |
*تحقیق درباره تصفیه فاضلاب هاو پساب های صنعتی*
-تعریف
پساب یا فاضلاب , آب کثیف یاآلوده مایعی آغشته به انواع موادآلی ومعدنی وسازوارههای ریز بیماری زااست که ازکارخانه های صنعتی بیمارستانها محلهای مسکونی یااداری... تخلیه می شوندویکی ازعاملهای عمده آلودگی محیط زیست است.
پساب رامی توان به طورکلی به سه دسته بخش کرد:
1)فاضلابهای خانگی یاشهری که ازبهداشت فردی شستشودرمنزل ومحل کاربه وجودمی اید.
2)پسابهای صنعتی که ازشستسوی ماشین آلات بهداشت فردی افرادکارخانه وفرآیندهای شیمیائی برای تولیدفرآوردهای صنعتی ناشی می شود.
3)نشست آب یازه آب هاکه ازنفوذوورودآب های زیرزمینی ازمحل اتصال لوله های انتقال فاضلاب به تصفیه خانه درفاضلاب هاراه می یابند.
-ملاکهای میزان آلودگی پساب هاوفاضلاب ها
مهمترین ملاکهائی که ازروی آنهامی توان به میزان آلودگی پساب هاوفاضلاب هاپی بردعبارتنداز:
الف)BOD (اکسیژن موردنیاززیست شیمیائی )
که مقداراکسیژن موردنیازباکتریهای هوازی درون فاضلاب رابرای اکسیدکردن مواد
آلی موجوددرفاضلاب معین می کندوملاکی ازمقدارموادآلی وسرعت تجزیه بیوشیمیائی آنهاست.چون اندازه گیری BOD درآزمایشگاه حدود5روزبه طول می انجامدوبیشترآن رابانماد BOD5نشان میدهند.
ب)COD (اکسیژن موردنیازشیمیائی )
مقداراکسیژن موردنیازبرای تجزیه شیمیائی موادآلی موجود درفاضلابهائی است که به وسیله باکتری هاتجزیه نمی شوند بلکه بایدآن رابه روش شیمیائی برای نمونه درگرمابه وسیله اسیدسولفوریک ویاپرمنگنات پتاسیم تجزیه کرد.
پ)TOC (کل کربن آلی )
ملاک دیگربرای تعیین آلودگی آب است وبادستگاههای خودکاراندازه گیری شود.
لازم به یادآوری است که برای تعیین مقدار آلودگی پسابها و فاضلاب ها اندازه گیریCOD به تنهایی می تواند کفایت کند.زیرا در مورد فاضلاب های شهری و بخش عمده ای از شساب های صنعتی مقدار COD است.از این رو با اندازه گیری COD که بسیار آسانتر است می توان به مقدار تقریبی BODدست یافت.
-ترکیب فاضلاب های شهری
ترکیب فاضلاب های شهر ها و حتی منطقه های مختلف یک شهر ممکن است با هم تفاوت داشته باشد.به طور کلی فاضلاب ها را بر اساس محتوا و شدت میزان مواد زاید و الوده کننده موجود در آنها می توان به سهدسته قوی متوسط و ضعیف بخش کرد .مقدار متوسط و تقریبی مواد گوناگون موجود در این سه دسته از فاضلاب های شهری در جداولی موجود می باشد.
شدت آلودگی (PI) فاضلاب ها را از رابطه زیر که به فرمول مک گوون معروف است می توان بدست آورد.
PI=4.5N+6.5P
در این رابطه N برابر مجموع مقدار نیتروژن آمونیاکی و آلی بر حسب میلی گرم بر لیتر وp مقدار محلول نرمال پرمنگات پتاسیم بر حسب میلی لیتر به ازای هر لیتر آب در محیط اسیدی و دمای c27 برای اکسایش مواد آلی است.ضریب 4.5 مقدار اکسیژن مصرفی برای تبدیل نیتریک و 6.5 ضریب تصیحیح مربوط به کلرید ها سولفات ها وکاتیون ها ی کلسیم و منیزیم می باشد.
اگر مقدار محلول نرمال پرمنگنا مصرف شده رابر5؛10یا25میلی لیتر در ازای هر لیتر آب باشد فاضلاب را به تریب ضعیف متوسط و قوی می گویند.
دسته بندی | اقتصاد |
بازدید ها | 15 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 20 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 24 |
سرمایه و نقش آن در رشد اقتصادی
الف)نقش سرمایه در رشد اقتصادی:
به زعم اکثر علمای توسعه نقش سرمایه در فرآیند رشد اقتصادی اساسی و اصلی می باشد به علت اینکه با افزایش جمعیت و افزایش نیروی کار نیاز به سرمایه و سرمایه گذاری اجتناب ناپذیر می باشد و به نظر عده ای دیگر از نظریه پردازان نقش سرمایه در تولید به نیست که آنرا مهمترین عامل رشد اقتصادی معرفی نمود زیرا کشورهایی با سرمایه کم هم گامهای بلندی در مسیر رشد اقتصادی به داشته اند.
نکته دیگر در اقتصاد کلان تقسیم بندی مخارج صرف شده به دو دسته مصرفی و سرمایه ای می باشد مثلا مخارجی که جهت غذا، بهداشت، تعلیم و تربیت، آموزش و ... صرف می شده هزینه های مصرفی یا جاری می باشند و مخارج سرمایه ای مخارجی هستند که کالاهای سرمایه ای بوجود می آورند.
ب:منابع تأمین سرمایه:
اگر تولید ناخالص ملی کشور نسبت به سال قبل تغییر ننماید جهت جایگزینی سرمایه مستهلک شده و ابقاء تولید ناخالص ملی به میزان سال قبل باز هم نیاز به مقداری سرمایه گذاری می باشد به عبارت دیگر نیاز به تشکیل سرمایه به عنوان فاکتور مهم اقتصادی برای هر کشور از اهمیت به سزایی برخوردار می باشد.
منابع تأمین سرمایه یا داخلی است یا خارجی و منابع تأمین سرمایه داخلی عبارتند از :
1-سپس اندازه های مشخصی: برای تشکیل سرمایه یا باید مقداری از عوامل تولید مثل نیروی کار بیکار، بکار گرفته شوند یا تعدادی از مردم بخشی از در آمدشان پس انداز نمایند که غالبا یکی از منابع مهم تأمین وجوه تشکیل سرمایه در فرآیند توسعه بهره گیری از پس اندازهای شخصی می باشد شایان ذکر است در کشورهایی که از پتانسیلهای بخش خصوصی بیشتر استفاده نموده اند مورد فوق از اهمیت بیشتری برخودار می باشد.
2-انواع بیمه: گسترش صنعت بیمه در کشورهای توسعه یافته باعث شده که منابع مالی عظیمی در اختیار شرکتهای بیمه قرار گیرد و از این منابع در بخشهای مختلف اقتصادی سرمایه گذاری می شود، صنعت بیمه در این کشورها به گسترده می باشد که به عنوان (بانکها و مؤسسات اعتباری محسوب می شود
3-سود توزیع نشده و ذخیره استهلاک سرمایه شرکتها یکی دیگر از منابع تأمین سرمایه داخلی می باشد سود توزیع نشده بخشی از سود شرکت می باشد که بین سهامداران توزیع نمی شده و در سرمایه گذاری آنها از آن استفاده می شده و ذخیره استهلاک سرمایه شرکتها بخشی از درآمد شرکت می باشد که در شرکت باقی می ماند، نقش دو عامل از پیش گفته شده در سرمایه گذاری و فعالیتهای اقتصادی کشورهای یافته قوی اما در کشورهای در حال توسعه ضعیف است و دلایل این اختلاف در ساختار اقصاد می باشند مالیاتهای مختلف از دیگر منابع تامین سرمایه دولتها محسوب می شود.
در کشورهای توسعه یافته نقش دولت در تأمین سرمایه مالی در چارچوب ” تعادل در بودجه سالانه“ می باشد، و بعضا در کشورهای جهان سود دولت با سرمایه گذاری گسترده و تأمین منابع آن از طریق کسری بودجه می باشد که از آثار منفی آن تورم می باشد به همین دلیل چنین سیاستی را توسعه مبتنی به تورم می نامند.
4-یکی دیگر از منابع تامین مالی سرمایه صادرات می باشد که با توجه به وضعیت اقلیمی ممکن است کشور محصولات کشاورزی، صنعتی، معدنی، نفتی،... صادر نماید.
منابع خارجی تأمین سرمایه عبارتند از:
1-یکی از نامناسب ترین روشهای تامسن سرمایه از منابع خارجی گرفتن وام از خارج می باشد که استفاده از آن ممکن استقلال سیاسی تحت تاثیر قرار دهد، جهت بالا بردن بهره آن در صورت عدم بکارگیری معقول باعث افزایش میزان بدهی ها می شود، به دلیل ممکن است بخشی از این وام در سیستم بانکی کشور باقی مانده و سرمایه گذاری نشود، و از طرفی وام دهندگان در زمان پرداخت وام در جهت استفاده از وام ابراز می دارند که مجموع این عوامل باعث می شده که بهره گیری از این نوع وام با محدودیت جدی مواجه می شود.
2-سرمایه گذاری خارجی: یکی دیگر از روشهای تامین سرمایه از منابع خارجی سرمایه گذاری خارجی می باشد که به نظر می رسد در مقایسه به اخذ وام خارجی از مزیت بهتری برخوردار باشد بدلیل اینکه از طذیق سرمایه گذاری خارجی انتقال تکنولوژی، مدیریت و دانش فنی متخصصین نیز به داخل کشور سرمایه پذیر متقل می شود. البته بهضی از نظریه پردازان اقتصادی سوسیالیستی نظیر فورتادو در نظریه وابستگی اعتقاد دارد که شرکتهای چند ملیتی در شروع عملیات خود در کوتاه مدت با انتقال ماشین آلات و سرمایه اقدام می نمایند و در بلند مدت باعث کاهش سرمایه و ارز در کشورهای سرمایه پذیر می شوند.
دسته بندی | زمین شناسی |
بازدید ها | 18 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 43 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 43 |
*تحقیق درباره تبخیر*
مقدمه
تبخیر جریانی است که بوسیله آن آب یا یخ تبدیل به گازمی شود. در فیزیک فرایند تبدیل یخ به بخار را تصعید می نامند.
با توسعه جوامع بشری یکی از مسائل مهم در پیشرفت هرجامعه ، دسترسی به آب با کیفیت مناسب در محل و زمان مورد نظر می باشد ، به طوریکه یکی از مهمترین عوامل محدودکننده توسعه اقتصادی ، می تواند کمبود آب و یا کیفیت نامناسب آن می باشد.
موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی خاص ، کشور ما را در ردة مناطق کم باران کرة زمین قرار داده است . زیرا صرف نظر از صفحات شمالی البرز و بخشی قسمت های غربی زاگرس قسمت اعظم کشور ما از نزولات جوی کافی بی بهره می باشد.
از آنجایی که تبخیر می تواند از سطوح مختلف از جمله : رطوبت موجود درپوشش گیاهی ، سطح خاک وسطوح آزاد آب مثل اقیانوس ها ، دریاها ، نهرها و حتی سفرههای آب زیرزمینی و ... صورت می گیرد. پس این امر باعث می شود که مقدار بسیار زیادی از آب از دسترسی ما خارج شود پس درنظر گرفتن نقش تبخیر برای برنامه ریزی و مدیریت میزان آب مصرفی در کشاورزی و طرحهای عمرانی مانند مهندسی ساختمان ، ایجاد سدهای مختلف ، بیلان جرم دریاچهها ، حوضچه های تبخیری مورد استفاده در دفع فاضلاب های آلوده کننده بسیار مهم است. البته بایداین نکته را در نظر داشت که در بین پدیده های مختلف هواشناسی ، اندازهگیری میزان تبخیر واقعی مشکلترین کارهاست.
پس به طور خلاصه می توان گفت که اهداف این تحقیق و پژوهش عبارتند از :
- شناسایی عوامل مؤثر بر تبخیر سطحی
- آشنایی با روشهای اندازه گیری تبخیر
- نقش تبخیر در برنامه ریزی و احداث پروژه های سد و مخازن آب
- استفاده بهینه در مصرف آب و برآورد نیاز آبی گیاهان
- استفاده بهینه از زمینهای قابل کشت کشاورزی و حاصلخیزی زمینهای زراعتی
- شناسایی عوامل تبخیر در کمیت و کیفیت محصولات غذایی و کشاورزی
تبخیر
عمل تبخیر یک فرایند کاملا فیزیکی بوده که در آن انرژی حرارتی باعث تغییر حالت آب از مایع به گاز می گردد.
در هواشناسی به فرایندی تبخیر می گویندکه نتیجه آن آزاد شدن مولکولهای آب و وارد شدن آنها در اتمسفر می باشد. به عبارت دیگر تبخیر در طبیعت همان انتشار بخار آب از یک سطح مرطوب ، سطح آزاد آب و اعم از حالت مایع یا جامد را در درجه حرارتی پایین تر از نقطه جوش آب می توان تعریف کردکه به آن تبخیر سطحی اطلاق می شود.
لذا تبخیر نقش مهمی در میزان آب قابل دسترس در یک منطقه دارد . بااهمیتترین شکل تبخیر ، تبخیری است که از روی اقیانوس هاو دریاهای آزاد انجام می پذیرد و از آنجایی که این آبها از منابع اصلی مجموعهی آب در سطح زمین می باشد ، عامل اصلی انتقال آب و بخار آن در حجم بالا بین اقیانوس ها و خشکی ها محسوب می شود.
از دیگر شکل های بااهمیت تبخیر ، تبخیر از رطوبت موجود در پوشش گیاهی ، سطح خاک و سطوح آزاد کوچک آب مثل دریاچهها ، رودخانه ها و نهرهاست . ریشهی گیاهان رطوبت موجود در خاک را جذب و بخشی از آن را توسط اندامهای خود ترجیحا برگها به اتمسفر زمین وارد می کند ، به این فرم از تبخیر ، تعرق می گویند . چون تعرق گیاهان را نمی توان از تبخیر سطح خاک مجزا کرد ، کل پدیده را تبخیر و تعرق نامند که غالباً آب مصرفی گیاه گفته می شود. لذا برآورد میزان آبی که در اثر آبیاری به مصرف تعرق زراعت و درختان میرسد ، بر اساس تبخیر و تعرق است . ابعاد و اندازهی شبکه های آبیاری نیز تابع مستقیمی از مقدار و زمان آب مصرفی است که به صورت تبخیر و تعرق وارد جو می شود . مسلماً تبخیرو تعرق جزء اصلی چرخهی هیدرولوژی برای تشکیل صددرصد بارش در مناطق کویری ، 75 درصد در مناطق مرطوب و صددرصد در مجموع کرهی زمین محسوب میشود.
در فعالیتهای عمرانی تبخیر از دو نظر حائز اهمیت است :اولاً تبخیر مستقیم از سطح رودخانهها دریاچه ها و مخازن سدها باعث تلفات آب می شود . ثانیاً تبخیر و تعرق از سطح پوشش گیاهی داخل حوضه های آبریز نیز جزء تلفات به حساب می آید.
تلفات آب بر اثر تبخیر در آب و هوای معتدل مرطوب سالانه در حدود 600 میلیمتر از سطح آزاد آب و در حدود 450 میلی متر از سطح زمین می باشد . حال آنکه در یک آب و هوای خشک این ارقام می تواند به ترتیب 2000 و 100 میلی متر باشد .
ملاحظه می شود که تبخیر از سطح آزاد آب افزایش و تبخیر واقعی کاهش می یابد . پایین بودن رقم تبخیر از سطح خشکی به دلیل عدم وجود بارندگی و موجودیت آب برای تبخیر است . بنابراین در اقلیم های خشک و نیمه خشک تبخیر از اهمیت زیادی برخوردار است . تخمین آن در طرحهای عمرانی نیز به همان ترتیب حایز اهمیت است.
شکل زیر توزیع جغرافیایی میانگین تبخیر سالانه از اقیانوس ها و خشکی ها را مورد بررسی قرار می دهد.
به طوریکه در شکل مشاهده می کنید از نظر جغرافیایی حداکثر میانگین تبخیر و تعرق در اطراف خط استوا است که مقدار آن در نزدیک قطبین به صفر می رسد . توزیع جغرافیایی تبخیر و تعرق همچنین تحت تاثیر توزیع جغرافیایی خشکی ها ، اقیانوس ها و بارش بر روی خشکی ها میباشد . همانطور که در شکل مشاهده می شود از عرض های جغرافیایی پایین تا متوسط تبخیر بیشتری در اقیانوسها نسبت به خشکی هاست. همچنین افت جزئی را که میزان تبخیر از اقیانوس ها نسبت به خشکیها در استوا در شکل دارد میتوان ناشی از پایین بودن میزان باد و فراوانی میزان رطوبت در سطح همجوار اقیانوس ها دانست.
همچنین که اوجهای جزئی تبخیر در عرضهای متوسط زمین منعکس کننده تسلط بادهای غربی و بارفتن دسترسی به آب است و کاهش جزئی در نزدیک عرض 30 درجه در اثر کمبود آب در نوارهای بیابانی است . در اقیانوس ها الگوی اساسی توزیع تبخیر به طور وسیعی تحت تاثیرجریانهای سطحی آن قرار می گیرد.
جریان تبخیر
مولکولهای آب در شرایط معمولی ، چه در دریاچه های بزرگ و چه به صورت لایه های نازک که ذرات خاک را در بر گرفته اند و چند میلی متر بیشتر آب ندارند دارای جرم مشخصی بوده و در یک حرکت ثابت می باشند اضافه شدن گرما به آب سبب افزایش انرژی مولکول های آب و حرکت سریع آنها می شود ، نتیجه اش افزایش فاصله همراه با کاهش نیروی چسبندگی بین مولکول ها را به دنبال خواهد داشت . در درجه حرارتهای بالا مولکولهای بیشتری در سطح آب تمایل به آزاد شدن و وارد شدن به لایه های هوای همجوار سطح آب دارند . همزمان مولکول های بخار آب تمایل به آزاد شدن و وارد شدن به لایه های همجوار سطح آب دارند . مولکولهای لخار در این لایه در یک حرکت مداوم به سرمی برند و بعضی از آنها به سطح آب زیرین خود نفوذ می کنند. بنابراین میزان تبخیر در یک زمان معین بستگی به اختلاف تعداد مولکول هایی که از سطح آب خارج میشود و تعداد مولکول هایی که بر می گردند ، دارد.